مواد آلی نقش مهمی در حاصلخیزی خاک، حفاظت از محیط زیست و توسعه پایدار کشاورزی دارد. هوموس، به عنوان اصلی ترین ماده آلی خاک، بر خصوصیات و اشکال مختلف خاک تأثیر میگذارد. کمیت، ترکیب و ماهیت هوموس، منعکس کننده شرایط و فرایندهای خاص است و این عوامل شاخص های مهم حاصلخیزی خاک هستند. در اینجا اسید هیومیک(HA) یکی از اجزای مهم هوموس خاک است و ترکیب، ساختار و خواص آن با باروری خاک و عملکرد محصول ارتباط مستقیم دارد. افزودن مواد آلی، محتوای HA را در خاک افزایش میدهد و ساختار شیمیایی آن را تغییر می دهد. در این راستا به منظور آشنایی بیشتر میخواهیم بدانیم ترکیب هیومیک اسید با npk چگونه است و نقش آن چیست؟
نکات قابل توجه در ترکیب هیومیک اسید با npk
مواد هومیکی عمدتا از C ، H ، O ، N ، P ، S و مقدار کمی Ca ، Mg ، Fe ، Si و سایر عناصر دیگر تشکیل شده اند. در دهه های گذشته، روش های تجزیه و تحلیل ساختار HA نسبتاً محدود بوده است. اکنون از فن آوری های تحلیلی مدرن، مانند رزونانس مغناطیسی هسته ای 13 ( 13 C-NMR) ، طیف سنجی مادون قرمز (IR) و طیف سنجی فلورسانس برای تجزیه و تحلیل ساختار هوموس خاک استفاده می شود.
دانشمندان با استفاده از روش های شیمی آلی و طیف سنجی، محتوای و ساختار اجزای هوموس را در خاک ذغال سنگ نارس تعیین کرده و میزان آلیفاتیک و قطبیت آن را تجزیه و تحلیل کردند. با این حال، در مورد تغییرات ساختار و ترکیب عناصر HA پس از استفاده طولانی مدت از کودهای غیر آلی، اطلاعات کمی منتشر شده است.
یکی از تحقیقات صورت گرفته در زمینه ترکیب هیومیک اسید با npk، یک آزمایش میدانی است که برای بررسی نقش محلول پاشی اسید هیومیک (به عنوان نرم کننده خاک) و یا دانه بندی اولیه دانه ها در نیکوتین آمید در ایستگاه آزمایشگاهی مرکز تحقیقات ملی انجام شد. نتایج نشان داد که گیاه تحت درمان با اسید هیومیک یا نیکوتین آمید به طور قابل توجهی کلیه معیارهای ریخت شناسی (قد گیاه، تعداد برگ، وزن خشک و تازه شاخه ها)، متابولیسم (رنگدانه فتوسنتزی، کربوهیدرات کل، اسیدهای آمینه کل و پرولین) را افزایش داد.
محتوای مواد معدنی (N ، P ، K ، Ca و Mg و عملکرد (دانه، کاه و زیست شناسی) با NPK اصلاح شده است. محلول پاشی اسید هیومیک برای رشد گیاه، باعث افزایش قابل توجهی در تمام پارامترهای مورد مطالعه (مورفولوژی، مواد شیمیایی و عملکرد) گیاهان با دوزهای توصیه شده NPK در مقایسه با گیاهان شاهد شد.
بیشتر بخوانید: کود npk طبیعی
نکات مورد توجه در بررسی کود npk
کود npk از سه ماده اصلی نیتروژن، فسفر و پتاسیم تسکیل شده است. این کود در کشاورزی نقش مهمی در تامین سلامت گیاه دارد. در حقیقت گیاه برای رشد خود به املاح مغذی و ویتامین های ضروری نیازمند است، چرا که در نبود این مواد مغذی نمی تواند به درستی فعالیت کند و رشد مناسبی ندارد. در همین راستا استفاده از ترکیب هیومیک اسید با npk می تواند در رشد گیاه بسیار موثر باشد و در تامین املاح مغذی بسیار حائز اهمیت است.
- نقش نیتروژن در گیاه
نیتروژن یکی از فاکتورهای اساسی برای رشد گیاه است. این عنصر در تولید فتوسنتز بی نهایت موثر است. هم چنین در ساختار اسیدهای آمینه می تواند موثر واقع شود.در واقع نیتروژن را می توان از اتمسفر دریافت کرد و به مواد مغذی تبدیل نمود. از مهم ترین ترکیبات رایج نیتروژن در npk می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اوره
- نیترات آمونیاک
- آمونیاک بدون آب
- نقش فسفر در گیاه
این عنصر، در رشد و پایداری گیاه، بهبود و افزایش کیفیت محصولات گیاهی موثر است. هم چنین رشد ریشه را افزایش داده و برای دی ان ای گیاه لازم است. نقش قابل توجهی در تبدیل انرژی خورشیدی به انرژی های دیگر دارد.از مهم ترین منابع فسفر می توان به موارد زیر اشاره کرد:
سنگ فسفات که می توان از آن به صورت مستقیم در خاک استفاده نمود:
- کمپوست
- بیوسالیدها
- نقش پتاسیم در گیاه
این عنصر موثر هم در رشد گیاه تاثیرگذار است. نقش مهمی در شکل گیری رنگ و شکل و حتی مزه محصولات داشته و از آن تحت عنوان ماده با کیفیت نام می برند.
بیشتر بخوانید: ترکیب اسید هیومیک با اوره
نتیجه گیری:
اسیدهای هیومیک موادی هستند که باعث رشد گیاه و بهبود عملکرد آن می شوند. این ماده به ویژه برای بهبود یا کاهش اثر منفی استرس استفاده می شود. ممکن است اثر مستقیم و غیرمستقیم بر رشد گیاه داشته باشد. اثرات غیرمستقیم شامل بهبود خصوصیات خاک مانند تجمع، هوادهی، نفوذ پذیری، ظرفیت نگهداری آب، انتقال ریز مغذی ها و در دسترس بودن آنها است. هم چنین اسید هیومیک میزان مصرف کود را کاهش می دهد. ترکیب هیومیک اسید با npk در افزایش کارایی رشد و بهره وری گیاه موثر است. این گونه کودها به صورت مایع یا پودر برای کشت انواع مختلف محصولات، به کار می روند.
