امروزه پس از به عمل آمدن تحقیقات و دیدن نتایج استفاده از کودهای شیمیایی، بهره بردن از کودهای آلی به صورت روزافزونی در حال افزایش است. بر خلاف کودهای شیمیایی که عموما ضربه‌های عمیقی به ساختار خاک و محصولات نهایی می‌زنند و در نهایت، هم به نابودی گیاه و هم خاک می‌انجامند، مواد آلی تقویت‌کنندگانی عمیقا موثر هستند که هر آنچه کودهای شیمیایی فقط وعده‌اش را می‌دهند محقق می‌کنند. این مواد آلی که امروزه طرفداران زیادی پیدا کرده‌اند، به اشکال مختلفی برای کشاورزان و باغداران در بازار موجود هستند و تقریبا می‌توان گفت که جای کودهای شمیایی را گرفته‌اند. یکی از مهم‌ترین محصولاتی که در این زمره قرار می‌گیرد و در حال دریافت توجهی جهانی است، اسید هیومیک است.
اسید هیومیک چیست؟
از سال‌های آغازین مدرسه در دروسی مثل علوم به کودکان فرآیندی به اسم تجزیه شدن را آموزش می‌دهند. همه ما از کودکی آموخته‌ایم که تقریبا تمامی چیزهایی که اطراف ماست را طبیعت تامین کرده است و در نهایت هم، به واسطه فرآیند تجزیه شدن، به طبیعت باز می‌گردند. این یک تصور تقریبا درست است. اسید هیومیک یکی از آن مواردی است که باعث شده ما از واژه تقریبا استفاده کنیم. دانشمندان حوزه کشاورزی با بررسی ساختار و بافت مواد مرده، به این نتیجه رسیدند که گاهی فرآیند تجزیه شدن به معنی واقعی کلمه در برخی موارد استثنایی رخ نمی‌دهد و برخی از اجزای یک ماده پس از گذشت سال‌ها به جای نابود شدن و از بین رفتن، با قرار گرفتن در یک شرایط میکروارگانیسمی خاص و ترکیب با عناصر و مواد دیگر، به چیز دیگری تبدیل می‌شوند که خاصیت‌های ارگانیکی شگفت‌آوری در خود دارند. موادی همچون نفت، زغال سنگ و مواد هیومیکی از جمله همین موارد استثنایی هستند.
بیشتر بخوانید: تاثیر اسید هیومیک بر گیاهان
اسید هیومیک بقایای مواد آلی‌ای است که تجزیه شده‌اند و در اعماق زمین هستند. این ماده که مولکول‌هایی قهوه‌ای رنگ و سنگین وزن دارد، دارای مزایای بسیار زیادی در فرآیندهای زیست‌محیطی است که ما قصد داریم در این مقاله به این مزایای مهم بپردازیم. توجه داشته باشید که اسید هیومیک ماهیت فعال دارد یا غیرفعال. اسید هیومیک فعال هیومیکی است که قابل حل شدن در آب است و اسید هیومیک غیرفعال را نمی‌توان در آب حل کرد.
انواع اسید هیومیک کدامند؟
اسید هیومیک در حال حاضر به سه صورت در بازار وجود دارد:
- اسید هیومیک مایع. این نوع اسید به صورت مایع در بسته‌ها و قوطی‌های پلاستیکی موجود است و در واقع به لحاظ استفاده آسان‌ترین نوع آن می‌باشد. شما این کود آلی هیومیکی را به همان صورتی که به گیاه آب می‌دهید استفاده می‌کنید و گیاه نیز همانند آب، اسید هیومیک را سریعا به خود جذب می‌کند.
- اسید هیومیک پودری (جامد). این پودر همان اسید هیومیک مایع است که خشکانده شده است. کود هیومیک پودری از نوع فعال آن است، یعنی در آب حل می‌شود، به همین دلیل هم عمدتا در سیستم آبیاری استفاده می‌شود. قابل استفاده بودن اسید هیومیک در سیستم آبیاری (فعال یا غیرفعال بودن اسید هیومیک) تاثیر مستقیمی بر روی میزان قیمت آن دارد.
- اسید هیومیک گرانوله. این نوع از اسید هیومیک غیرفعال است و در قسمت خاک گیاه قابل استعمال است. به دلیل اینکه اسید هیومیک گرانوله امکان حل شدن در آب را ندارد ارزان‌تر از اسید هیومیک پودری در بازار یافت می‌شود. اسید هیومیک گرانوله توپ‌های کوچک قهوه‌ای‌رنگ و تیله‌مانندی هستند که برای تقویت وضعیت گیاه باید برای مدت‌زمانی در خاک قرار داده شوند.
بیشتر بخوانید: تاثیر اسید هیومیک بر گندم
مزایای انواع اسید هیومیک چیست؟
اسید هیومیک، این ماده هیومیکی مغذی و سرشار از فایده، در خود ترکیبی از فسفر، گوگرد، ازت، کلسیم، منیزیم، مس و روی دارد. کود اسید هیومیک برای گیاه یکی از ضرورت‌هاست چرا که تغییر و بهبودی که این ماده در ساختار هم گیاه و هم خاک انجام می‌دهد، تغییری متفاوت از دیگر کودهاست. اینکه مزایای استفاده از اسید هیومیک چیست، سوالی است که جواب مفصلی دارد و ما می‌خواهیم به یک این مزایا بپردازیم.
- نگهداری و افزایش سلامت گیاه و خاک گیاه: اسید هیومیک با تاثیر بر مقاومت و جنس خاک، گیاه را شاداب‌تر و حتی ترمیم می‌کند.
- افزایش بازدهی و تولید گیاهان: تقویت ریشه گیاه توسط اسید هیومیک منجر می‌شود گیاه مسیر طبیعی رشد و ثمردهی را طی کند.
- تزریق مواد آلی به خاک‌های ضعیف و فاقد مواد آلی: اسید هیومیک سرشار از ترکیباتی است که طی سال‌ها غنی شده‌اند و می‌توانند خاک‌های در حال مرگ را هم احیا کنند. این ترکیبات آلی به برگرداندن تعادل ماده‌ها در خاک نیز کمک می‌کند حتی اگر خاک در وضعیت خوبی به سر ببرد.
- افزایش ذرات ریز و بخشیدن انسجام و همگنی به آن: هیومیک اسیک از این راه فرسایش و از کار افتادگی خاک را به حداقل می‌رساند.
- استحکام بخشیدن به ریشه‌ها: ریشه‌دهی گیاهان مسئله بسیار مهمی است. به عبارتی این که یک گیاه توانایی ریشه‌دهی داشته باشد نشان از سلامتی گیاه دارد و کود هیومیک بهترین عامل و محرک برای این امر است.
- بالا بردن تولید کلروفیل در گیاهان: نبود کلروفیل و سبزدانه یکی از ناهنجاری‌های بسیار رایج در گیاهان است. اگر گیاه رنگ و رو رفته‌ای دارید که سبزی و طراوت خود را از دست داده است در استفاده از کود هیومیک و محصولات هیومیکی درنگ نکنید.
- بالا بردن توان جوانه‌زنی در گیاهان: این که در فصلی از سال گیاه شما باید جوانه بزند اما هر چه صبر می‌کنید این اتفاق رخ نمی‌دهد، به این دلیل است که مشکلی در ساختار ریشه-ساقه گیاه شما یا خاک گیاه شما وجود دارد. هر دوی این مشکلات به دست مواد مغذی‌ای که از ذرات هیومیکی به خاک و گیاه انتقال پیدا می‌کند حل خواهد شد.
- کاهش سدیم‌های سمی از خاک: اگر سدیم خاک گیاه شما بالا باشد، خاک شما به شوری دچار خواهد شد و باید برای رفع شوری (کاهش سدیم) از اسید هیومیک به عنوان یک کود ضد شوری استفاده کنید. پیش از این که خاک شما به همچین وضعیتی بیفتد از اسید هیومیک استفاده کنید تا نه تنها از شوری پیشگیری کرده باشید بلکه استعداد خاک را برای ابتلای احتمالی از بین برده باشید.
- ارگانیک بودن و عدم ضربه زدن به محیط زیست، خود گیاه و حیوانات: استفاده از کودها و محصولات شیمیایی تبعات زیادی دارد. شما با کودهای شیمیایی در تلاشید که محصولی ارگانیک را زنده نگه دارید حال آنکه هم محصول ارگانیک خود را به خطر می‌اندازید و هم دیگر موجوداتی که ممکن است در چرخه طبیعت با آن محصول پیوند داشته باشند را در خطر قرار می‌دهید. برای زنده نگه داشتن یک گیاه، باید به چیزی از جنس خود آن، یعنی محصولی ارگانیکی و از دل طبیعت بیرون آمده متکی بود. هیومیک اسید از طبیعت می‌آید و با آن سازگار است.
- به صرفگی و کم بودن هزینه آن: اسید هیومیک به دلیل ماندگاری بالا و اثرگذاری طولانی‌مدت بر خاک و گیاه در طی سال‌ها یک محصول کاملا به صرفه است. اگر بخواهید کودهای فسفری و ازتی را به صورت جداگانه خریداری نمایید می‌بینید که داشتن محصولی که مجموعه‌ای از این ترکیبات را دارد انتخابی هوشمندانه‌تر است.
- نگهداری بیشتر آب در خاک: بخشیدن تعادل به خاک و روان کردن جنس آن از مزیت‌های مهم استفاده از اسید هیومیک است چرا که نبود چنین ویژگی‌ای در خاک می‌تواند در کوتاه‌مدت خاک را به خشکی، شوری، تشنگی و نهایتا مرگ بکشاند و گیاه را نیز به دنبال آن به طور کامل از بین ببرد.
با تشکر از توجه شما جهت افزایش سطح علمی و تجربی ایرانکود ما را از نظرات، پیشنهادات و بخصوص انتقادات سازنده خود بهره مند سازید.
برای خرید اسید هیومیک میتوانید با کارشناسان ما در ارتباط باشید.
اسید هیومیک چیست؟
اسید هیومیک بقایای تجزیه شده مواد ارگانیک (الی) است. این ماده از باقی‌مانده اجساد گیاهان و حیواناتی که بر روی خاک به جا مانده‌اند، به وجود می‌آید. در واقع این اجساد وقتی بر روی خاک می‌افتند، برای استفاده توسط سایر ارگانیسم در خاک باقی می‌مانند. بقایای تازه این اجساد توسط قارچ‌ها، باکتری‌ها، کرم‌های خاکی و حشرات مصرف شده و دیگر بقایا نیز طی فرآیند چرخه‌های مختلف، تجزیه می‌شوند. بعد از تجزیه شدن و تغییر شکل یافتن این بقایا، ماده‌ای مقاوم و غیر قابل تجزیه باقی می‌ماند. این ماده تجزیه ناپذیر که هوموس نام دارد، از سه بخش: اسید هیومیک، اسید فولویک و هیومن تشکیل می‌شود. حال که با ساختار ماده اسید هیومیک آشنا شدیم، در ادامه این مقاله می‌خواهیم به کارایی این ماده و اثرات آن و قیمت اسید هیومیک‌ها بپردازیم.
کارایی اسید هیومیک
اسید هیومیک در صنعت کشاورزی نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کند. علاوه بر صنعت کشاورزی در تصفیه فاضلاب‌های صنعتی جهت زدون فلزات سنگین، صنایع نفت برای کاهش چسبندگی گل حفاری، تولید دارو و مکمل‌های دامی و همچنین تولید داروهای انسانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
خواص اسید هیومیک بر گیاه
- این ماده ساختار خاک را بهبود می‌بخشد و به ریشه‌زایی بهتر گیاه کمک می‌کند.
- اسید هیومیک مقاومت گیاه را در برابر کم آبی و سرما افزایش می‌دهد.
- سرعت جوانی‌زنی بذر را افزایش داده و گیاه را در مقابل انواع بیماری‌ها مقاوم می‌سازد.
- نیاز به مصرف سموم را به نحو محسوسی کاهش می‌دهد.
- کیفیت محصولات را افزایش داده و به حفظ توازن خاک کمک می‌کند.
- دوام اثر آن زیاد است و تا چند سال اثر آن در خاک باقی می‌ماند.
- به انحلال و آزادسازی عناصر ماکرو و میکرو کمک می‌کند.
- با طبیعت سازگار است و خطری برای گیاه و یا محیط زیست ندارد.
و…
اثر هیومیک اسید بر خاک
امروزه به دلیل افزایش فعالیت های انسانی، خاک‌ها آلوده شده و مواد ارگانیک خود را از دست داده‌اند و از نظر مواد معدنی کم ارزش شده‌اند. همچنین فرسایش خاک از دیگر دلایلیست که موجب بی‌ارزش شدن خاک می-شود. از آنجایی که فرآیند فرسایش سرعت از دست رفتن خاک‌های سطحی از سرعت جایگزین شدن آنها خیلی بیشتر است، بهتر است که برای احیا کردن خاک از مواد ارگانیک استفاده شود. اسید هیومیک به دلیل داشتن مواد ارگانیک موجب احیا و تقویت شدن خاک می‌گردد. پس استفاده از این ماده می‌تواند به صنعت کشاورزی و بالا رفتن کیفیت محصولات کمک بسیار زیادی کند. تا اینجا با خواص این ماده به خصوص بر خاک و رشد گیاه آشنا شدیم؛ اما می‌خواهیم بدانیم که این ماده را از کجا می‌توان به دست آورد.
بیشتر بخوانید: اثر اسید هیومیک در پسته
اسید هیومیک از کجا بدست می آید؟
این ماده بسیار مغذی که امروزه در صنایع مختلف، بسیار طرفدار دارد، از منابع متنوعی استخراج می‌شود. مرغوب‌ترین اسید هیومیک‌ها معمولا در اعماق نشست‌های بسیار قدیمی یافت می‌شوند. اسید هیومیک تولیده شده از اجساد حیوانات و گیاهانی که در زمین‌های مرطوب و در ته نشست‌های بسیار قدیمی هستند، بهترین اسید هیومیک به شمار می‌آید. گاهی این ته نشست‌ها آنقدر زیاد و فشرده می‌شوند که به سطوح بالاتر می‌آیند. وقتی که این مواد به سطوح بالاتر می‌رسند، با اکسیژن تماس پیدا می‌کنند که این تماس برای فرآیند تولید اسید هیومیک بسیار موثر است. به این ته نشست‌ها که از اعماق زمین استخراج می‌گردند، لیگنیت یا لئوناردیت گفته می‌شود.
روش استفاده از اسید هیومیک
از آنجایی که برای گیاهان از کودهای متنوعی استفاده می‌شود، اسید هیومیک قابلیت ترکیب با انواع کودهای شیمیایی را دارد. این ماده را می توان با روش‌هایی چون محلول‌پاشی، مصرف خاکی و سیستم‌های آبیاری تحت فشار مورد استفاده قرار داد.
برای استفاده از اسید هیومیک در سیستم‌های آبیاری می‌توان آن را با نسبت 1 به 3 در هزار با آب آبیاری حل کرد و سپس آبیاری را انجام داد.
برای استفاده اسید هیومیک به روش محلول‌پاشی می‌توان آن را با دوز 1 در هزار با آب محلول کرده و محلول-پاشی را انجام داد.
همچنین برای استفاده از این ماده برای کاشت بذر، بهتر است مقدار کمی از آن را با آب حل کرده و بذرها را به این ماده آغشته نموده و بعد عملیات کاشت بذر را انجام داد.
انواع اسید هیومیک
اسید هیومیک‌ها انواع مختلفی دارند که از جمله آنها می‌توان به اسید هیومیک مایع، پودری(جامد)، گرانوله اشاره کرد. شرایط استفاده از هرکدام از این اسید هیومیک‌ها با دیگری متفاوت است. همچنین قیمت این اسید هیومیک‌ها نیز باهم تفاوت دارند. اسید هیومیک صنعتی که امروزه در کشاورزی بیشتر از آن استفاده می‌گردد، اسید هیومیک جامد است. اسید هیومیک جامد یا همان پودری، حاوی ترکیبات هیومیکی مانند: لئوناردیت، خاک پیت، زغال و … است. برای استفاده از این نوع اسید هیومیک‌ها باید آن را در آب ریخته و حل نمود. اگر اسید هیومیک پودری در آب حل نشود، نشان از ناخالصی آن است؛ زیرا اسید هیومیک پودری به راحتی در آب حل می‌شود. امروزه اسید هیومیک‌های جامد با نام‌های اسید هیومیک چینی، آمریکایی و اسپانیایی و … در بازار موجود هستند که درصد خلوص آنها با هم متفاوت بوده و معمولا بین 30 تا 90 درصد هستند. قیمت اسید هیومیک جامد بسته به وزن و مارک آن متغیر است. برای مثال: بسته 200 گرمی اسید هیومیک پودری که مناسب برای گلدان‌های آپارتمانی، باغچه‌های خانگی، صیفی جات، سبزی کاری، درختان مثمر است به 30 هزار تومان می‌رسد.
انواع اسید هیومیک:
اسید هیومیک گرانوله
همانطور که در بالا به مزایای این ماده اشاره کردیم، باید گفت که کشاورزان با استفاده از این ماده می‌توانند خاک را مغذی کرده و گیاهان بهتری را پرورش دهند و در نتیجه از محصولات با کیفیت‌تری نیز بهره‌مند گردند. اسید هیومیک‌ها حاوی طیف گسترده‌ایی از مواد معدنی و عناصر کمیاب آلی هستند، این مواد با محیط زیست سازگار بوده و آب‌های سطحی و زیرزمینی را آلوده نمی‌کنند. قیمت کود هیومیک اسید در برابر مزایایی که دارد، بسیار مناسب بوده و تهیه آن کار سختی نیست. همه کشاورزان می‌توانند با توجه به نیاز خاک و گیاه خود هر مقداری از این ماده را تهیه کرده و از آن استفاده نمایند. در آخر باید گفت که همه هیومیک اسیدها در شرایط یکسان تولید نشده‌اند. برای خرید این ماده باید از اصل بودن آن مطلع شد و بعد آن را خریداری کرد.
