هرس درخت سیب در نگهداری و باغبانی گیاه ضروری است زیرا اکثر درختان اگر بدون دخالت انسان رشد کنند پس از چند سال تبدیل به درخت یا بوته‌ای با شاخ و برگ متراکم می‌شوند که کیفیت و کمیت میوه‌های این درختان را بسیار پایین می‌آورد که این امر در هرس درخت سیب به وضوح قابل مشاهده است.هرس درخت سیب با هدف شکل‌دهی بهتر و افزایش میزان نور خورشید و در نتیجه رشد بهتر درختان و افزایش عملکرد آن‌ها انجام می‌شود. هرس درختان اگر در زمان مناسب و اصولی انجام شود. در افزایش بهره‌وری باغ تاثیر بسزایی خواهد داشت. در این مقاله قصد داریم به بررسی اصول هرس درخت سیب بپردازیم.
هرس درخت سیب
هرس درخت سیب باعث شادابی درختان و همچنین بهبود نور خورشید به شاخه‌ها و برگ‌ها می‌شود. درختان هرس شده کیفیت محصول بالاتری دارند و می‌توانند 2 برابر عملکرد بیشتری داشته باشند. هدف از هرس درخت سیب عبارتند از:
- افزایش بهره‌وری درخت سیب
- فرم‌دهی سیب‌های درخت
هدف از هرس درخت سیب
هدف از حذف شاخه های زاید درخت سیب این است که نور خورشید به تمام برگ‌های درخت بتابد که باعث افزایش کیفیت گیاه و میوه درخت می‌شود و دلیل دیگر حذف شاخه های زاید این است که با گردش هوا بین برگ‌ها و خوشه‌ها درخت کمتر تحت تأثیر بیماری‌ها و مشکلات حشرات قرار می‌گیرد. و دلیل دیگر هرس این است که با از بین بردن برگ‌ها و شاخه‌های کهنه و اضافی فضای کافی برای رشد شاخه‌های قوی‌تر فراهم می‌شود.
بیشتر بخوانید: درخت عناب
نحوه هرس درخت سیب
اولین کاری که بعد از کاشت نهال سیب در شرایطی که شاخه و عمر زیادی ندارد، چیدن نوک نهال تا ارتفاع 90-115 سانتیمتر است که باعث می‌شود شاخه‌های پایینی زیر نقطه برش شروع به رشد کنند.
اگر در محیطی گرم و خشک زندگی می‌کنید که پرورش گیاهان تک ریشه و کوچک در آن دشوار است، می‌توانید یک درخت سیب بزرگ‌تر که شاخه‌های آن بزرگ شده و رشد کرده‌اند، از نهال فروشی تهیه نمایید. هرس این نوع درختان فقط برای جداسازی شاخه‌های شکسته و بسته شده انجام می‌شود و نیازی به کار اضافی نیست.
زمان هرس درخت سیب چه زمانی است؟
بهترین زمان برای از بین بردن شاخه های زاید درخت سیب، سرمای خشک زمستان است که درخت خواب است و جوانه نزده است. دلیل اصلی این زمان این است که درخت جوانه نزده و به راحتی می‌توانید شکل و قاب درخت را به وضوح ببینید.
دلیل اینکه می‌گویند در فصول دیگر سال هرس نکنید این است که باعث رشد آفات و مریض شدن درخت می‌شود و هرس پاییزه باعث می‌شود که شاخه‌های جدید زمان کافی برای قوی شدن و خشک شدن نداشته باشند.
چگونه یک درخت سیب را هرس کنیم
مهم‌ترین قسمت هرس درخت سیب این است که اگر شاخه جوانی چندین سال عمر کرده و میوه داده باشد، آن شاخه کهنه شده است و لازم است آن را هرس کرد تا شاخه‌ای جوان و تازه جایگزین آن شود.
- هرس در سال اول
همانطور که گفتیم پس از کاشت نهال سیب باید سر آن را با ابزار تیز مانند قیچی باغبانی برید. فقط باید در نظر داشته باشید که حداقل باید چهار جوانه در زیر ناحیه برش وجود داشته باشد، در غیر این صورت منطقه برش را بالای جوانه چهارم در نظر بگیرید.
- هرس در سال دوم
حذف شاخه های زاید درخت سیب در سال دوم را باید در زمستان که درخت خوابیده و جوانه نزند انجام داد. توجه داشته باشید که قسمت‌های صورتی را نباید هرس کرد زیرا رشد سال قبل است.
قسمتی که باید هرس شود شاخه‌های سیاه درخت است که باید تا یک سوم آن‌ها را قطع کنید و توجه داشته باشید که برش باید دقیقا بالای جوانه‌ای که رو به بیرون است انجام شود. این جوانه‌ها در بهار به شاخه جدیدی تبدیل می‌شوند.
- هرس در سال سوم
هرس درخت سیب در سال سوم درخت را باید در زمان استراحت یعنی زمستان که درخت در خواب است هرس کرد و عمل هرس را مانند سال دوم انجام داد یعنی به شاخه‌های صورتی دست نزنیم و فقط یک سوم شاخه‌های سیاه را هرس کنیم.
- هرس در سال چهارم
هرس درخت سیب در سال چهارم درخت را با همان اصول سال قبل شاخه های زاید را حذف می‌کنیم با این تفاوت که اگر شاخه‌های صورتی آسیب دید یا عفونی شد باید آن‌ها را هم هرس کنیم و شاخه‌های سیاه را به یک سوم می‌بریم.
- هرس در سال پنجم
امسال سالی است که درخت سیب میوه می‌دهد و شکل و چارچوب اصلی درخت شکل می‌گیرد. میوه‌های درخت در واقع روی شاخه‌های یک تا سه ساله یا روی شاخه‌های سال قبل رشد می‌کنند.
پس از باردهی درخت، فرآیند از بین بردن شاخه های اضافی به حداقل مقدار خود می رسد و فقط باید شاخه‌های آلوده یا شاخه‌های ضعیف و خشک یا مزاحم و پیر را از بین برد.
نکته کلیدی: مهم‌ترین نکته در حذف شاخه های زاید سیب این است که باید به موقع و درست انجام شود، در غیر این صورت شاخه‌های جوان و پربار زود پیر می‌شوند و سیب‌های ریز و بی‌کیفیت تولید می‌کنند. دلیل اصلی حذف شاخه های زاید جلوگیری از پیری زودرس درخت است.
نکات مهم هرس نهال سیب در تمامی فصل‌ها
لازم به ذکر است که هرس را علاوه بر هرس زمستانی در فصول دیگر نیز می‌توان انجام داد اما اصول و قواعدی دارد و خطراتی نیز به همراه دارد که در ادامه به توضیح آن‌ها پرداخته‌ایم. خود شاخه‌ها بی فایده هستند و انرژی درخت را هدر می‌دهند و باید هرس شوند.
در فصول دیگر ممکن است با شاخه‌های خشک، آسیب دیده و بیمار مواجه شوید که باید آن‌ها را نیز از بین برد. روی شاخه‌های قوی شاخه‌های کوچک نزدیک به هم رشد می‌کنند که رشد شاخه‌های قوی‌تر را کند می‌کند و باید آن‌ها را هرس کنید تا انرژی اضافی درخت مصرف نشود.
بیشتر بخوانید: کود آهن یا کود کلات آهن
در پایان باید اشاره کنم که برای رفع مشکل درخت و بیماری می‌توانید در هر زمانی (به جز زمانی که گل می‌دهد) آن را هرس کنید. فقط توجه داشته باشید که برای هرس نقطه بیمار درخت، شاخه را از 20 تا 25 سانتی متر بالاتر هرس کنید. بعد از حذف شاخه های زاید، ابزار خود را در محلول کلر و آب به نسبت 1:10 قرار دهید تا ضد عفونی شود و سپس ابزار را با دقت آبکشی کرده و روغن بزنید، زیرا این ترکیب باعث خوردگی ابزار شما می‌شود.