هرس درخت گیلاس یکی از مهمترین مرحله پرورش و نگهداری از درختان گیلاس است. با وجود اینکه اهداف تربیت و هرس درختان به مرور زمـان تغییـرات کمـی داشـته است، نیاز توجه به هرس و تربیت بـه شـکل فزاینـده ای افـزایش یافتـه اسـت. از این رو در این مقاله می خواهیم به موضوع هرس درخت گیلاس بپردازیم.

درخت گیلاس

تولیـد کنندگان گیلاس برای تولید محصول قابـل رقابـت در بـازار جهـانی، سـعی زیـادی در افزایش اندازه و کیفیت میوه دارند.

امروزه با توجه به این که نیروی کـارگر نـسبت بـه گذشته کمتر در دسترس بوده و گرانتر نیز می باشد، همـه تـلاشهـا بایـستی معطـوف نگهداری آسان درخت، افزایش کیفیت میـوه و سـهولت برداشـت باشـد. یـک سیستم تربیت خوب، یک اسکلت خوب را فراهم می کند که در نتیجـه اهـداف مـذکور را نیـز تامین خواهد نمود.

درختان گـیلاس دارای عـادت رشـد عمـودی بـوده، بسیار بزرگ و قوی هستند. در صـورتی کـه هیچگونـه تربیت روی درختـان صـورت نگیرد، شاخه های بلند با تعداد زیادی شاخه های فرعی تولید می کنند. ایـن ویژگـیهـا مدیریت باغات گیلاس را دچار مشکل و تولید میوه را محدود میکند.

تاخیر در زمان باردهی

با انجام کلیه نکات تربیت و هرس میتوان سایز درخت را کنترل نمـود. همچنین هرس باعث میشود که درختان گیلاس شاخه های زیاد و نزدیک به هم تولیـد کنند. هرس، خصوصاً در سرشاخه های در حال خواب با سوق دادن درخت بـه سـمت رشد رویشی بیشتر، تمایل به تاخیر تولید میوه را در درختان جوان تحریک میکنـد.

بیشتر بخوانید: کود بنت قنسول

در وضعیت هرس معمولی، بیشتر ارقام گیلاس روی پایه های استاندارد بـه نـدرت قبـل از سال پنجم و ششم میوه تولید میکننـد. عـلاوه بـر ایـن، عوامـل دیگـری مثـل عمـق و حاصلخیزی خاک یا تغذیه برگی که سرعت رشد درخت را افزایش مـیدهنـد موجـب تمایل به تاخیر در آغاز گل انگیزی میشوند.

زاویه انشعاب شاخه های درخت

درختان گیلاس تمایل به تولید شاخه های با زاویه انشعاب کم دارند. در این حالت باردهی دیرتر صورت گرفته و احتمال شکسته شدن شاخه هـا نیـز بیشتر است.

پایه های پاکوتاه و زودبـارده مثـل Gisela 6, Gisela 5 و Gisela12 بعضی خصوصیات منفی درختان گیلاس میتواند کاهش یابد. با استفاده از این پایـه هـا درختان در سال سوم شروع به باردهی میکنند، اندازه درختان راحتتر کنترل میشود و شاخه ها به طور طبیعی زاویه بازتری به خود میگیرند.

درشتترین و بهترین کیفیت میوه گیلاس، روی شاخه های فـصل رشـد قبلـی و روی اسـپورهای 1-3 سـاله تولیـد میشوند. بنابراین هدف یک مدیر باغ باید رشد تعداد زیادی شاخه های جدیـد 25-30 سانتیمتری بر روی درخت و تولید اسپورهای جدید باشد.

سربرداری از گیاه

این برش، موجب تحریک رشد شاخه های جـانبی شـده و اغلـب در مراحـل اولیـه سیستم تربیت گیلاس برای تولید شاخه های قوی بکار میرود. سربرداری در چوب جوان قـدرت رشـد نـواحی اطـراف محـل بـرش را افـزایش میدهد در نتیجه این سربرداری باعث تاخیر میوه دهی میشود. این برش در سیستمهای Spanish Bush و Steep Leader بکار میرود.

این نوع برش برای جوان سازی شاخه های میوه دهنده و حفـظ بـاردهی آنهـا بکـار میرود. این برش به دو صورت انجام میگیرد.

الف- شاخه های موجود از فاصله 2.5 سانتیمتر تا چند متر از محل پیدایش شـاخه (تنه) به منظور تحریک تولید شاخه جدید بریده میشوند.

ب- زمـانی کـه یـک شاخه فرعی شروع به رشد عمودی کند یا به رشد کامل برسد میتوان نسبت بـه کوتـاه کردن آن اقدام نمـود

برش تلفیقی

تلفیقی بین دو نوع برش قبلی است که برای کنترل قدرت رشد درختان جوان بکـار میرود. در این روش یک شاخه قوی و دارای رشد عمـودی بـه عنـوان شـاخه مـوقتی سربرداری شده و در همان زمان شاخه ضـعیف کنـار آن نیـز بـه عنـوان شـاخه دائمـی سربرداری میشود.

در این شیوه شاخه بطور کامل حذف میشود و موجب باز شدن تاج درخت و نفوذ بهتر نور به داخل تاج درخت میشود. این روش نسبت بـه سـربرداری شـاخه موجـب تحریک رشد در سطح بیشتری از درخت میشـود و در نتیجـه تـاثیر کمتـری در قـوی شدن درخت دارد.

خراشیدن زدن

خراشیدن روش دیگری است که برای تحریک شاخه زائی بکار مـیرود. ایـن روش در هر سیستم میتواند بکار رود. بریدگی شـاخه تـا عمـق کـامبیوم بـالای جوانـه بایـد گسترش یابد. برای ایجاد قدرت رشد کافی میبایست یک برش پهن در یک سوم تا نـصف محیط شاخه ایجاد نمود. ابزارهای مورد استفاده نیز در بدست آوردن اثر مطلوب بـسیار مؤثر است.

بیشتر بخوانید: خرید آرد ذرت

هرس تابستانه

هرس تابستانه در هر سه سیستم می تواند مورد اسـتفاده قـرار گیـرد، زیـرا هرس تابستانه نسبت به هرس خواب قدرت رشد کمتری را در درخت القا می کند، که موجب تسریع باردهی در درختان جوان می شود.

هر چند که با ترکیب مناسـب سیستم تربیت، رقم و پایه می توان باردهی درخت را افزایش داد، اما در هنگام نیاز با اسـتفاده از هرس خواب می بایست در باردهی تعادل ایجاد نمود. به علاوه شاخه های جانبی کـه بـه دنبـال هرس تابستانه تشکیل می شوند عموماً دارای زاویه باریک می باشند.

گیلاس به عنوان یکی از مهمترین میوه های تابستانه و یکی از پرفروش ترین آنها، نقش عمده ای در اقتصاد کشاورزان دارد.

با رعایت نکات مهم هرس و پرورش صحیح میتوانیم تا سالها از ثمره این درخت بی همتا استفاده کنیم. امیدواریم با خواندن مقاله هرس درخت گیلاس به نتایج فوق العاده ای برسید.