کشت هیدروپونیک (آبکشت)، از جمله روش‌های بسیار خلاقانه در کشت است که معمولا در آن از خاک، سم و کود استفاده نمی‌کنند. در واقع با بهره گرفتن از این کشت می‌توانید بدون محدودیت در هر جایی از ایران که باشید، به کشت محصولات مورد نظرتان بپردازید. هیدروپونیک یک اصطلاح است که در علم باغداری مدرن از آن استفاده می‌کنند.
در این روش گیاه با ارتفاع و خارج از خاک، در یک محلول سیال قرار می‌گیرد و شروع به رشد می‌کند. کشت آبکشت، محبوبیت بسیار زیادی دارد و در اکثر استان‌های کشور ایران، افراد زیادی در این حوزه اشتغال می‌کنند. تولید گلخانه هیدروپونیک به هیچ عنوان با تغییرات فصل یا آب و هوا ارتباطی ندارد. این روش از هدر رفتن محصولات جلوگیری می‌کند و باعث افزایش تولید آن‌ها نیز می‌شود.
انواع سیستم‌های مختلف در کشت هیدروپونیک
- کشت در شن درشت
در این روش، باید ریشه گیاهان را در ذرات جامد متخلخل یا غیر متخلخل مانند آتشفشانی، گدازه، سنگ ریزه، خارا، بازالت و… که قطری بیش از 3 میلی‌متر دارند قرار دهید. همچنین بهتر است بدانید که قطر بیشتر ریگ‌های استفاده شده تقریباً بین 5-10 میلی‌متر با لبه‌های گرد است.
- کشت در پشم سنگ
یکی دیگر از سیستم‌های رایج در کشت هیدروپونیک، کشت در پشم سنگ است. کشت در بستر رشد پشم سنگ، تقریباً از 20 سال گذشته در بین افراد رایج شده است و به عنوان یکی از تکنیک‌های بسیار مهم برای پرورش محصولات بالارونده مانند گوجه و خیار شناخته شده است. این بستر کشت، در پرورش محصولات گلخانه‌ای پربازده مانند فلفل نیز بسیار استفاده می‌شود.
روش کشت پشم سنگ، در واقع یکی از مناسب ترین روش‌های تولید هیدروپونیک در دنیا است که در آن، ریشه گیاهان را در پشم سنگ باغبانی یا هر نوع ماده دیگری که شبیه به آن باشد قرار می‌دهند تا گیاه بتواند رشد بهتری داشته باشد.
- آبکشت باز
در روش آبکشت باز، محلول غذایی تنها یک بار از محیط ریشه عبور می‌کند و بعد از آن حذف می‌شود. اصلی ترین مزیت این روش، جلوگیری از گسترش بیماری در گیاهان است. در روش‌هایی که محلول غذایی برگشت داده نمی‌شود و به صورت مجدد از آن استفاده نمی‌کنند، مخزن با محلول‌های غذایی تازه پر می‌شود مخزن اصلی نیز باید به اندازه کافی بزرگ باشد تا به راحتی محلول غذایی مورد نظر برای چند روز در آن نگهداری شود.
- آبکشت بسته
یکی دیگر از سیستم‌های مختلف در کشت هیدروپونیک (آبکشت)، روش آبکشت بسته است. در این روش محلول غذایی بعد از استفاده، به صورت مجدد وارد مخزن می‌شود و بعد از تنظیم کردن پی اچ، ضدعفونی کردن، تنظیم شوری و افزودن عناصر غذایی مفید، دوباره مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع بهتر است بدانید که در روش آبکشت بسته، احتمال شیوع آلودگی در گیاهان بسیار زیاد است.
هنگامی که سطح محلول غذایی مخزن در روش آبکشت کم می‌شود، باید سطح محلول غذایی در آن را با استفاده از آب به حجم اولیه برسانید. برای این کار نیز از روش‌های خودکار یا دستی می‌توانید بهره بگیرید. البته بهتر است توجه داشته باشید که نباید به حجم رساندن با محلول غذایی صورت بگیرد، زیرا در این صورت ممکن است غلظت موردنظر تغییر پیدا کند.
- کشت در شن
کشت در شن نیز یکی دیگر از رایج ترین روش‌هایی است که معمولاً در مناطقی که دارای مقدار زیادی از شن هستند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. سیستم هیدروپونیک در شن، معمولاً برای نواحی صحرایی مناسب‌تر است. در این روش ریشه گیاهان را در داخل مواد جامد غیر متخلخل یا متخلخل با قطر کمتر از 3 میلی‌متر مانند؛ پشم سنگ، پرلیت، پلاستیک و… قرار می‌دهند تا محصولات به رشد موردنظر برسد.
- کشت در خاک اره
امروزه از این روش در انواع بسترهای کشت غیر خاکی برای تولید کردن گل‌ها بحث سبزی‌های مختلف بهره می‌گیرند. خاک اره ملایم و مناسب باید به وسیله ماشین‌های مخصوص رنده شده باشد تا کارایی بهتری داشته باشد و گیاهانی که می‌کارید به بهترین نحوه ممکن، رشد خود را ادامه دهند.
- کشت در ورمی کولیت
ورمی کولیت در واقع یک ماده معدنی است که به صورت ورقه ورقه تولید می‌شود. در صورتی که این ماده را در دمایی نزدیک به 1093 درجه سانتی‌گراد قرار دهید، ماده متورم می‌شود. زیرا در این حالت آب مورد نظر به بخار تبدیل می‌شود و لایه‌های ورمی کولیت نیز به راحتی از یکدیگر جدا می‌شوند و شبیه به یک اسفنج می‌شوند. دما در این درجه، کمک می‌کند ورمی کولیت به صورت کامل ضدعفونی شود و هیچ گونه آلودگی در آن وجود نداشته باشد. بهتر است بدانید که معمولاً این حالت برای سیستم‌های آزمایشی کوچک مورد استفاده قرار می‌گیرد و کاربرد دارد.
از کشت هیدرپونیک معمولا در چه مکان‌هایی استفاده می‌کنند؟
بهتر است بدانید که هزینه استفاده از کشت هیدروپونیک نسبت به کشت معمولی، مقداری بالاتر است زیرا در آن از امکانات و تجهیزات بیشتری بهره می‌گیرند. البته در درازمدت استفاده از تجهیزات هیدروپونیک کاملاً به سود شما است. دقت داشته باشید؛ مکان‌هایی که دارای خاک فقیر هستند نباید از سیستم کشت معمولی بهره بگیرند. از کشت هیدروپونیک (آبکشت)، می‌توانید در اکثر مکان‌ها استفاده کنید اما این کشت بیشتر برای مکان‌هایی مناسب است که در آن‌جا خاک مورد نظرشان فقیر یا دچار کمبود عناصر مغذی است.
بیشتر بخوانید: کاشت زعفران در گلخانه
مزایای کشت هیدروپونیک
- راحت بودن استقرار گیاه جدید
- عملکرد مناسب و نسبتا بالا
- جلوگیری از اتلاف آب
- تراکم مناسب در واحد سطح کشت
- وابسته نبودن به نوع گلخانه
- یک نواخت بودن رشد گیاهان
- کنترل بیماری‌های مربوط به ریشه گیاهان
- کوتاه بودن دوره رمانی پرورش گیاه
- جلوگیری از مسموم شدن گیاهان و از بین رفتن آن‌ها
- نیاز نداشتن به نیروی کار زیاد
- کاهش مشکلات ناشی از وجود بیماری‌ها و آفات رایج
- سنگین نبودن میزان کار
- نیاز نداشتن به مواد شیمیایی زیاد
- راحت بودن کنترل بیشتر شرایط محیطی
- نیاز نداشتن به تناوب کشت
- کنترل راحت علف‌های هرز
- امکان تامین کردن مواد غذایی متناسب با نیاز گیاهان
معایب کشت هیدروپونیک
- نیاز داشتن به علم و مهارت بسیار بالا در زمینه هیدروپونیک و اجرای صحیح آن‌نا
- بروز واکنش در گیاهان کشت شده در حین ایجاد شرایط نامناسب
- نیاز داشتم به سرمایه اولیه نسبتا زیاد
- گسترش سریع بیماری‌ها و آفات در گلخانه در صورت آلوده شدن یک گیاه
نکات مهم در کشت هیدروپونیک
- سعی کنید با استفاده از نرم افزارها و لوازم مناسب، PH موردنیاز را به دست آورید.
- به هیچ عنوان در این روش، گیاه خود را غرق نکنید و اجازه دهید که گیاه از اکسیژن نیز استفاده کند.
- جهت اکسیژنیزه کردن آب، می‌توانید به راحتی از پمپ هوا یا سنگ هوا بهره بگیرید.
- با این که در این روش از خاک استفاده نمی‌شود، اما باید از ریشه‌های گیاه به خوبی مراقبت کنید و اجازه ندهید که از بین بروند.
- مواد و املاح مغذی را به میزان کافی در اختیار گیاه‌تان قرار دهید تا سالم و سرحال بمانند و بدون مشکل، به رشد خود ادامه دهند.
- از نور نیز به میزان کافی استفاده کنید زیرا هر گیاهی برای رشد مطلوب، به نور احتیاج دارد. اگر گیاهان‌تان را در فضاهای سرپوشیده پرورش می‌دهید، سعی کنید از نورهای مصنوعی نیز استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: طریقه کاشت دانه سیب
سخن پایانی
گاهی اوقات به دلیل حاصلخیز نبودن و سالم نبودن خاک، اغلب محصولات کاشته شده در زمین‌های کشاورزی از بین می‌روند و کشاورزان نیز دچار ضررهای زیادی می‌شوند. اما و اگر از این روش کشت بهره بگیرید، دیگر جای نگرانی برای از بین رفتن محصولات وجود ندارد زیرا کشت هیدروپونیک (آبکشت) یک روش عالی است که جلوی ضعیف شدن و از بین رفتن گیاهان را می‌گیرد.
جهت کسب اطلاعات بیشتر و خرید اسید هیومیک با کارشناسان ما در ایرانکود در ارتباط باشید