آیا نگران کمبود کیفیت خاک، زمین های کشاورزی خود هستید؟ آیا می خواهید در مدت کوتاهی محصولات باکیفیتی تولید و برداشت کنید؟ آیا از نگران مضرات کودهای شیمیایی هستید؟ آیا می خواهید با صرف هزینه های کم بهترین کود را خریداری کنید؟ به شما پیشنهاد میکنیم از کودهای بیولوژیک استفاده کنید.
همانطور که میدانید امروزه با پیشرفت علم و فناوری اکثر کشاورزان به دنبال روشهای راحت و پرسود برای افزایش درآمد خود هستند. یکی از روشهایی که امروزه بهطور چشمگیری در بین کشاورزان رواج یافتهاست، استفاده از کودهای بیولوژیک، برای تقویت محصولات کشاورزی است. کودهای بیلوژیک به دلیل ایجاد اثرات مثبت در افزایش محصولات کشاورزی طرفداران زیادی دارند. این نوع کود علاوهبر دارا بودن کیفیت بالا و ایجاد اثرات بسیار عالی در محصولات کشاورزی قیمت بسیار مناسبی نیز دارد. ما در این مقاله سعی داریم به معرفی این کود بپردازیم، پس برای آشنایی با کودهای بیولوژیک و کسب اطلاعات بیشتر ما را تا انتهای مطالب همراهی کنید.
معرفی کودها
به هر ماده معدنی، آلی یا بیولوژیک که عناصر غذایی دارد و سبب بالا بردن حاصلخیزی خاک و با تیمار گیاهی باعث افزایش عملکرد کیفی و کمی محصول گردد، کود گفته میشود.
کود بیولوژیک که به آن کود مفید خاكزی نیز گفته میشود برای تولید بهینه محصول مورد استفاده قرار میگیرد که این هدف از راه بهبود کیفیت خاک و رعایت بهداشت و ایمنی محیط زیست، با بهرهگیری از بیوتكنولوژی تأمین میگردد.
تقسیم بندی انواع کودها عبارت است از:
- شیمیایی
- آلی یا ارگانیک
- بیولوژیک یا زیستی
تعریف کودهای بیولوژیک
همان طور که متوجه شدید کودهای بیولوژیک یکی از انواع گوناگون کود است که برای افزایش کیفیت خاک و محصول کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد.
ساخت و کاربرد کودهای بیولوژیک از مؤلفه های اساسی در بیوتکنولوژی خاک و به تبع آن مدیریت تلفیقی تغذیه محصول کشاورزی به حساب میآید.
در حقیقت، کود بیولوژیک، یک مادهی متراکم از یک یا چند نوع ارگانیزم مفید خاکزی و یا مواد متابولیک این موجودات می باشد که با یک ماده نگهدارنده همراه هست و فقط برای تأمین عناصر غذایی مورد نیاز محصول کشاورزی، تولید میگردد.
ارزش کود بیولوژیک به علت سه خاصیت مهم آن است:
- تغذیه ای و شیمیایی (از نظر میکرو ارگانیزم خاک)
- خواص فیزیکی
- بهبود خواص بیولوژیک
به طور کلی کودهای بیولوژیک مواد حاصل خیز کنندهای هستند که دارای تعداد کافی از یک یا چند گونه از میکروارگانیسم های مفید خاکزی میباشند که اول کشت و تکثیر می یابند و بعد به همراه نگهدارنده های خاصی به طور مایع یا خشک و بسته بندی شده، عرضه میگردند.
اهمیت کودهای بیولوژیکی به طور مختصر در ادامه بیان شده است:
همان طور که مستحضر هستید: امروزه با توجه به افزایش آلودگی های زیست محیطی و بهداشتی که از استفادهی کودهای شیمیایی حاصل می گردد، مهندسان را به این فکر انداخته که هر چه سریع تر از موجودات زنده خاک، برای تأمین نیازهای غذایی گیاه کمک بگیرند و به این وسیله تولید و مصرف کودهای بیولوژیکی به عنوان مهمترین تحول در عرصهی کشاورزی محسوب میشود و مورد استقبال سرمایه گذاران بخش کشاورزی در سطح جهان قرار میگیرد.
مزایای استفاده از کودهای بیولوژیک
برای رسیدن به توسعه پایدار در کشاورزی و تحقق اهداف و سیاست های پیش بینی شده در این محور، به کارگیری روش های مناسب برای تأمین نیازهای غذایی گیاه به کمک موجودات زنده موجود در خاک ضروری میباشد، که استفاده از کودهای بیولوژیک میتواند یکی از روشهای موثر در این زمینه باشد.
مزایای به کار بردن این نوع کود عبارتند از:
- صرفه جویی اقتصادی از مهمترین کاربردهای کودهای بیولوژیک است. جایگزین کردن کود بیولوژیک به جای کودهای شیمیایی، مزایای اقتصادی زیادی را برای کشاورزان و کشور به همراه خواهد داشت.
- دارای مزایای محیطی فراوانی میباشد.
- استفاده از کودهای بیولوژیک سبب حفظ و توسعهی باروری خاک به موازات افزایش حاصلخیزی خاک خواهد شد.
- کودهای بیولوژیک باعث جلوگیری از ایجاد آلودگی خاک و منابع آبهای سطحی و زیرزمینی ناشی از ترکیبات باقیمانده كودهای شیمیایی میشود.
- این نوع کود سبب جلوگیری از توسعه بیماری های ناشی از مصرف آب و محصولات آلوده میگردد.
- کود بیولوژیک علاوه رغم ایجاد و حفظ پایداری منابع موجود در خاک، توان تولید در بلند مدت را افزایش میدهد و آلودگیهای زیست محیطی را كاهش خواهد داد.
کودهای بیولوژیک، ریزاندامگان هایی (میکروارگانیسم هایی) میباشند که قادر هستند عناصر غذایی خاک را در یک فرآیند زیستی تبدیل به مواد مغذی مانند ویتامینها و دیگر مواد معدنی کنند و به ریشه خاک انتقال دهند. مصرف کودهای بیولوژیک کم هزینه تر می باشند و در اکوسیستم آلودگی به وجود نخواهند آورد. کودهای بیولوژیک مواد نگه دارندهی میکروارگانیزم های سودمند خاک هستند.
عوامل استفاده از کود های بیولوژیک
این کودها که نسل جدیدی از کودهای موجود هستند در واقع میکرو ارگانیسمهای مفیدی میباشند که در تغذیه محصولات کشاورزی نقش همزیستی دارد و به تثبیت و جذب بهتر عناصر کمک می خواهند کرد. کودهای زیستی یا همان کود بیولوژیک به مواد حاصلخیز کنندهای گفته می شود که تعداد مشخصی از یک یا چند گونه از میکروارگانیسمهای سودمند خاکزی را دارند.
عواملی که سبب کاهش جمعیت میکروارگانیسم های مورد نظر در خاک های یک منطقه خواهند شد در مطالب بعدی ذکر شده است:
- تنش های محیطی بلند مدت مانند: خشکی، حرارت زیاد ، یخبندان و غرقاب
- استفاده بیش از حد از سموم شیمیایی
- عدم حضور گیاه میزبان مناسب به مدت طولانی
حال با دانستن عوامل ذکر شده به دسته بندی این کود با توجه به نوع میکروارگانیسم ها کودهای زیستی خواهیم پرداخت:
- ریزاندامگان کارآ ( میکروارگانیسم های سودمند EM )
- کودهای بیولوژیک باکتریایی (ریزوبیوم- ازتوباکتر- آزوسپریلیوم-…)
- کودهای بیولوژیک قارچی (میکوریزا)
- کودهای بیولوژیک جلبکی (جلبک های سبز- آبی و آزولا)
- کودهای بیولوژیک اکتینومیست ها (فرانکیا)
تاریخچه کودهای بیولوژیک
اولین کود بیولوژیک با نام تجارتی نیتراژین تولید گشت که در اواخر قرن نوزدهم مورد استفاده کشاورزان قرار گرفت. ارگانیزم هایی که در ساخت کودهای بیولوژیک مورد استفاده قرار می گرفت معمولا از خاک جداسازی میشدند و در محیط آزمایشگاه در محلهای کشت مخصوص تکثیر و پرورش پیدا می کردند و سپس به صورت پودرهای بسته بندی شده و آماده، مورد استفاده قرار می گرفتند.
اما امروزه با توجه به پیشرفت های روز افزون تکنولوژی انواع کودهای بیولوژیک با توجه به اعمالی که میکروارگانیسم ها انجام می دهند تولید می شوند.
مهم ترین کودهای بیولوژیک در ادامه ذکر شده:
- تثبیت کننده ازت هوا
- قارچ های میکوریزی، که با ریشه برخی از گیاهان ایجاد همزیستی میکند و اثرات مفیدی ایجاد خواهد کرد.
- میکرو ارگانیزمهای حل کننده فسفات، که فسفات نامحلول خاک را به فسفر محلول و قابل جذب گیاه تبدیل می کنند.
- اکسید کننده گوگرد یا تیو باسیلوس، این کود دارای باکتری تیو باسیلوس است و سبب اکسایش بیولوژیکی گوگرد می گردد.
- کرم های خاکی، در تولید هوموس مورد استفاده قرار خواهند گرفت و نوعی کود کمپوست به نام ورمی کمپوست میسازند.
نتیجه گیری
همان طور که در مطالب بالا ذکر شد کودهای بیولوژیک یکی از انواع مختلف کودهاست که به علت دارا بودن کیفیت بی نظیر و قیمت اقتصادی مورد توجه بسیاری از کشاورزان قرار گرفته است. کودهای بیلوژیک از موجودات زندهی موجود در خاک تولید میشود به همین دلیل هیچ ضرری برای سلامت خاک و محصولات تولیدی خاک نخواهد داشت. این کود به دلیل حاصلخیز کردن خاک و بازگرداندن مواد از دست رفته ی خاک به افزایش بهبود کیفیت خاک و محصولات کشاورزی کمک می کند. کودهای بیولوژیک مدتهاست که در کشور ما تولید و در اختیار کشاورزان قرار میگیرد. کشاورزان گرامی بدون هیچ نگرانی می توانند این کود باکیفیت را خریداری کنند و پس از استفاده از آن نتایج مثبت زیادی را دریافت کنند. کودهای بیولوژیک در انواع مختلفی به بازار عرضه می شوند که هر کشاورز با توجه به نیاز خود می تواند آن را تهیه کند.