آهن از جمله مهم ترین عناصر مورد نیاز در روند رشد گیاهان است. فرقی ندارد که برای درختی بزرگ استفاده شود یا گلدانی کوچک از گیاهان آپارتمانی، در نهایت همه آنها برای فتوسنتز به آهن نیاز دارند. گیاهان برای ادامه حیات خود به آهن نیاز دارند و نبود سطوح کافی آهن در گیاهان مشکلاتی را ایجاد خواهد کرد. در ادامه این مطلب درباره کارایی کود آهن یا کود کلات آهن و کارایی آن، عوارض ناشی از کمبود این عنصر در گیاهان و استفاده از کود آهن برای تامین آهن مورد نیاز گیاهان خواهیم پرداخت.
آهن، عنصر موردنیاز برای رشد گیاه
آهن (Fe)، از جمله عناصر مورد نیاز در روند رشد و سبزینه سازی گیاهان است که به صورت طبیعی میزان زیادی از آن (۳۵٪) در خاک وجود دارد اما گاهی به دلیل PH بالای خاک ها و مزارع، قابلیت جذب آن وجود ندارد و یا عملیات جذب بسیار کاهش می‌یابد به طوری که نیاز گیاه را برطرف نخواهد کرد. (اسیدی کردن خاک)
اهمیت و نقش غیرقابل چشم پوشی این عنصر در فتوسنتز گیاهان، باعث شده تا متخصصین گیاه به منظور تامین این عنصر، فرایند های شیمیایی روی عنصر طبیعی آهن انجام دهند و نمونه هایی با قابلیت جذب بیشتر برای گیاهان فراهم کنند، این نمونه ها با نام «کود آهن» شناخته می‌شوند.
بیشتر بخوانید: بهترین زمان کود مرغ برای پسته
انواع کود آهن یا کود کلات آهن
با توجه به موارد ذکر شده در بالا، عنصر آهن به صورت طبیعی توسط گیاهان قابل جذب نیست و در اثر ترکیب شدن آن با دو مادهی دیگر می‌توان جذب آن را برای گیاهان ممکن ساخت. این دو ماده عبارت اند از «فرو سولفات» و «کلاته». کود های ایجاد شده با فروسولفات در خاک های قلیایی قابل جذب نبوده بنابراین ترکیبات کلاته شده ترجیح داده می شوند. کلاته شدن آهن سبب می شود تا برخلاف فروسولفاته شدن آن، دیگر نتواند با مادهی دیگری وارد واکنش شود و قابلیت جذب شدن توسط گیاهان را از دست بدهد. با توجه به اینکه آهن را با چه موادی ترکیب و کلاته کرده باشند کود آهن دارای فرمول های مختلفی است.
که از جمله اصلی ترین آن ها می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- کلاته شدن آهن با EDDHA
- کلاته شدن آهن با DTPA
- کلاته شدن آهن با EDTA
موارد مصرف کود آهن یا کود کلات آهن
از کود آهن در دو مرحله‌ی «تقویت و پیشگیری» و «درمان و رفع آثار ناشی از کمبود آهن» می توان استفاده کرد. بنابراین از مهم‌ترین موارد مصرف این کود به مواردی چون: افزایش مقاومت گیاه در هوای سرد و یخبندان، تقویت کردن ریشه‌ها بعد از تعویض گلدان، افزایش سطح شادابی گیاه، افزایش میزان گلدهی و محصول دهی گیاه، افزایش رشد برگ ها و ریشه ها، جلوگیری و برطرف کردن زرد شدن برگ ها و ساقه، تامین میزان آهن لازم گیاه برای سنتز کلروفیل و جلوگیری از ریختن برگ ها اشاره کرد.
اگر از کود کلات آهنی به غیر از (FeEDDHA) استفاده می‌کنید باید قبل از استفاده مقدار ph خاک را اندازه بگیرید چون این نوع از کود های کلات آهن در خاک های خنثی و ph کمتر از ۷ موثر هستند. اما در صورت استفاده کردن از کود کلات آهن (FeEDDHA)، چون این کود در تمام خاک ها قابل جذب است، می‌توانید برای اکثر گیاهان آپارتمانی و گیاهان باغچه‌ای از آن استفاده کنید. با این وجود کود آهن، برای گیاهان با طبع قلیایی که برای کاشت آنها از خاک های قلیایی و حاوی بی کربنات استفاده می‌شود مناسب تر است که از جمله این گیاهان می توان به آزالیا، گل چوب هدر، رودودندرون، دیاز شیا، گلابی، تمشک، مرکبات، کالیبراخوآ، گل سرخ، گل شمعدانی، یاس، گاردنیا اشاره کرد.
زمان مصرف کود آهن یا کلات آهن
زمان استفاده از کود آهن در گیاهان زراعی و آپارتمانی با هم متفاوت است. به صورت کلی تمام گیاهان زمان بیداری و هنگام رشد به کود احتیاج دارند، کود آهن هم از این قاعده مستثنی نیست و در فصل رشد هر گیاه باید به آن داده شود. با توجه به اینکه فصول بهار و تابستان فصل رشد اکثر گیاهان است، لازم است از اوایل فروردین و تا پایان شهریور ماه و یا مهر ماه، ماهی یکبار گیاهان را با کود آهن تغذیه کرد.
اما در رابطه با گیاهان دائم الرشد مثل گیاهان آپارتمانی و گلخانه‌ای که در فصول سرد مانند پاییز و زمستان هم به رشد ادامه می‌دهند بهتر است در طول سال از این کود استفاده شود. اما لازم است میزان کود مصرفی در دو فصل آخر سال به دلیل کم شدن سرعت رشد این گیاهان کاهش پیدا کند.
بیشتر بخوانید: بهترین کود برای درخت گردو
روش استفاده از کود آهن
کود کلات آهن به دو حالت جامد و مایع در دسترس است. بعد از انتخاب نوع کود خود باید نکاتی را مد نظر داشته باشید و بعد میزان و شیوه کوددهی خود را تعیین کنید. خوب است بدانید که گیاهان بزرگتر و دارای شاخ و برگ های فراوان و همچنین دارای میوه و گل به نسبت گیاهان کوچکتر و بدون گل و میوه به آهن کمتری نیاز دارند. همچنین اندازه ریشه ها نیز در میزان آهن مصرفی موثر است، به عنوان نمونه، گیاهان بالغی که هرس شده اند ریشه های قوی دارند لذا این گیاهان در مقایسه با گیاهان جوان که از نظر جثه با آنها یکسان و برابرند، در صورت میزان رشد برابر، به کود آهن بیشتری نیاز خواهند داشت.