انبه یا میوه همیشه سبز، یک میوه هستهدار خوراکی است که از درخت (Mangifera indica) گرمسیری تولید میشود. و از خانواده بادام هندی است. اعتقاد بر این است که این میوه، از شمال غربی میانمار، بنگلادش و شمال شرقی هند سرچشمه گرفتهاست.
انبه یکی از مهمترین و پرکشتترین میوههای استوایی است. درخت انبه، از جمله درختان بومی در قسمت جنوب آسیا، به ویژه منطقهی میانمار وهند است. میوههای انبه منابع غنی از ویتامینهای A، C و D هستند.
میوه انبه شگفتانگیز
درخت انبه میتواند نسبتاً سریع و بسیار زود رشد کند، البته میزان رشد و ارتفاع آن بر اساس شرایط خاک و آب و هوا متفاوت است.
درخت انبه همیشه سبز بوده و ارتفاع آن معمولا به ۱۸ تا ۲۰ متر میرسد، این درخت عمر طولانی دارد.
البته میانگین ارتفاع انبه برای کشاورزانی که در حال کشت هستند، معمولاً بسیار کوتاهتر است، زیرا این مورد باعث میشود برداشت قابل کنترل تر و راحت تری داشتهباشند.
شکل برگ، گل و میوه انبه
برگهای این درخت، درشت، چرمی، ساده و نیزهای شکل هستند. که طول آنها تا ۳۰ سانتی متر میرسد و یک سال یا بیشتر روی درخت باقی میمانند.
گلهای این گیاه کوچک، صورتی و معطر و در خوشههای بزرگ انتهایی قرار دارند. برخی از این گلها هم پرچم دارند و هم مادگی، این در حالی است که برخی دیگر فقط پرچم دارند.
هر گل کوچک پوشیده از گلبرگهای سفید و عطر ملایم شیرین است. گلها توسط حشرات گردهافشانی میشوند و کمتر از ۱ درصد گلها بالغ میشوند و میوه میدهند.
یک درخت میوه انبه با گلهای کامل و فراوان در واقع منظره بسیار زیبایی است.
در سراسر دنیا، صدها رقم انبه وجود دارد. میوههای این گیاه از نظر اندازه، رنگ، شیرینی، رنگ پوست و رنگ گوشت بسیار متفاوت هستند. شکل بعضی از آنها؛ بیضی، گرد، قلبی شکل، به شکل کلیه یا بلند و باریک هستند.
از لحاظ رنگ، برخی از میوهها سایههای قرمز دارند، بعضی زرد کم رنگ، طلایی یا نارنجی هستند. و رنگ بعضی دیگر از میوهها سبز رو به مات است.
در یک درخت، شرایط رسیدن نور خورشید به همه انبهها یکسان نیست، برخی آفتاب بیشتری میگیرند و برخی از میوهها در سایهبان درخت باقی میمانند.
آن دسته از انبههای روی درخت که نور خورشید بیشتری دریافت میکنند، رژگونه قرمز رنگی در انتهای ساقه ایجاد میکنند.
کوچکترین انبه ممکن است بزرگتر از آلو نباشد، در حالی که بعضی دیگر از میوهها، امکان دارد ۲ تا ۳ تا کیلوگرم وزن داشتهباشند.
این میوه، تک دانهای بزرگ و پهن دارد، که گوشتی به رنگ زرد تا نارنجی اطراف آنرا احاطه کردهاست. میوه انبه، آبدار و طعم متمایز شیرین و تندی دارد.
درخت انبه را بهتر بشناسیم
خاک خاصی نیاز ندارد، گونههای ریزتر فقط در فصل خشک که برای تحریک تولید میوه مناسب است، محصول خوبی به بار میآورد.
تکثیر درخت انبه از طریق پیوند یا جوانه زدن است. (که در آن یک پیوندک و گیاهی از ریشه مستقل پیوند زده میشود و پیوندک بعداً از پایه اصلی خود جدا میشود) این مدل پیوند، به طور گسترده در مناطق گرمسیری انجام میشود اما خسته کننده و نسبتاً گران است.
نوع دیگری از پیوند یعنی پیوند روکش و جوانه زدن تراشه هم استفاده میشود، که توجیه تجاری بهتری دارد و مقرون به صرفه تر است.
در این صورت اگر درخت انبه را با پیوند بکارید، درختان پس از گذشت 4 تا 5 سال میوه میدهند. اما اگر آنها را به صورت بذر بکارید 8 سال طول میکشد تا به بار بنشینند.
میوه انبه از اواخر فصل بهار تا اوایل فصل پاییز برداشت می شود.
تاریخچه انبه
انبه میوه ملی هند، پاکستان و فیلیپین است، و درخت ملی بنگلادش نیز به شمار میرود.
میوهای نوستالژی است که با مراسات مذهبی کشور هند عجین شده است. در داستانها آمده که به بودا یک درخت انبه هدیه داده شد تا در سایه آن آرامش پیدا کند.
نام انبه، که این میوه در کشورهای انگلیسی و اسپانیایی زبان به این نام شناخته میشود، به احتمال فراوان از مانای مالایم گرفته شدهاست، زمانی که پرتغالیها در سال ۱۴۹۸ برای تجارت ادویه به کرالا آمدند، این میوه را به عنوان مانگا پذیرفتند.
به دلیل اینکه بذرهای انبه فقط برای مدت کوتاهی قابلیت حیات خود را حفظ میکنند؛ به همین دلیل این درخت تا حدود سال ۱۷۰۰ به نیمکره غربی معرفی نشدهبودند.
در گیاه گلدار انبه مدرن، دو جمعیت ژنتیکی متمایز وجود دارد، “نوع هندی” و “نوع آسیای جنوب شرقی”
درختان انبه کجا رشد بهتری دارند؟
منطقهی مناسب برای رشد درخت انبه آب و هوای گرمسیری است. قرار گرفتن طولانی مدت در دمای پایین (۱- درجه) میتواند درخت انبه را از بین ببرد یا به شدت آسیب برساند، زیرا تحمل درخت انبه به سرما بسیار پایین است.
بنابراین، در دنیا درخت انبه در مناطقی که آب و هوای گرم و مرطوبی داشتهباشند بهترین رشد را خواهدداشت.
زمان رسیدن میوه درخت انبه
از نظر رسیدن به رشد کامل، تقریباً چهار ماه طول میکشد تا روی درخت خود بالغ شود تا برای برداشت محصول آماده شود. در طول این مدت، شاخههای پر از میوه انبه ممکن است زیر وزن انبههای در حال رشد خم شوند.
از آنجا که میوه انبه با دست برداشت میشود، برای مردم محلی منطقهی خود ایجاد اشتغال میکند، هم برای برداشت و هم برای بسته بندی محصولات این درخت سخاوتمند به کارگران محلی احتیاج است.
نکتهای مهم در مورد درخت انبه
یکی دیگر از اطلاعات مهم درخت انبه این است که رشد این درخت، باعث فرآیندی به نام جذب کربن میشود.
این درخت پرقدرت دی اکسید کربن را از محیط زیست در سراسر جهان جذب میکند و از آن برای تشکیل تنه، شاخه ها، برگها و میوه استفاده میکند. در طی این فرآیند اکسیژن تولید میکند و درخت آن را در محیط زیست آزاد میکند.
سخن پایانی
انبه موهبتهای زیادی به سیاره زمین و افرادی که از آن مراقبت میکنند، میدهد.
انبه، بسیار بیشتر از یک منبع غذایی است. انبه موجودی زیبا و زنده است. انبه دی اکسید کربن را جذب میکند، اکسیژن تولید میکند و از معیشت هزاران کارگر حمایت میکند. این درخت واقعاً شگفت انگیز است.