هرس درخت یک اقدام تهاجمی با هدف افزایش باروری و شکل درخت است. این کار معمولا در دو مرحله از سال انجام می‌شود و باید در زمان مناسب انجام شود. اگر هرس بدون اطلاعات لازم و به صورت غیرحرفه ای انجام شود خسارت زیادی به باغدار وارد می‌کند و عمر مفید درخت کاهش می‌یابد. اگر اطلاعات زیادی در مورد هرس درختان ندارید تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
دلایل هرس درختان میوه
هرس به معنای حذف برخی از قسمت‌های درخت است که با هدف کمک به رشد و باروری بهتر انجام می‌شود. با هرس علاوه بر تقویت قدرت درخت می‌توان به آن شکل داد تا شاخه‌ها مزاحم درختان دیگر نشوند و نور خورشید به خوبی به همه قسمت‌ها برسد و فرآیند باروری انجام شود.
گاهی اوقات شاخه‌هایی که باید هرس شوند خشک و مرده هستند، اما گاهی باید شاخه‌های سبز و به ظاهر سالم را قطع کرد تا از استحکام درخت کاسته نشود و فتوسنتز در بین هر شاخه به خوبی انجام شود. هرس درختان میوه معمولاً با هدف افزایش قدرت درخت برای باردهی و رشد بهتر انجام می‌شود. یک درخت قوی و سالم می‌تواند میوه‌های بیش‌تری با کیفیت بالاتر داشته باشد که مطمئناً تقاضای بیش‌تری در بازار خواهد داشت.
به طور کلی هر درخت دو بار در سال هرس می‌شود. اولین هرس را هرس میوه می‌گویند که در اواخر زمستان و در هنگام خواب درخت انجام می‌شود و به آن هرس زمستانه یا هرس سیاه می‌گویند.
هرس دوم با هدف شکل دادن به درخت در پایان فصل تابستان و پس از چیدن میوه‌ها انجام می‌شود و به آن هرس سبز یا تابستانه می‌گویند.
اگرچه به نظر می‌رسد با هرس برخی از شاخه‌های درخت از میزان میوه آن کاسته می‌شود. اما اگر این کار اصولی و به موقع انجام شود، بیش‌تر از ضررهایش برای باغدار سود به همراه خواهد داشت. در برخی موارد درخت را در قسمت بارده آن هرس می‌کنند و برخی از برگ‌های مزاحم را جدا می‌کنند. به این ترتیب شاخه‌های باقی مانده از نور خورشید و مواد معدنی موجود در خاک بهره‌مند می‌شوند و قدرت درخت در ناحیه مثمر به میزان قابل توجهی افزایش می‌یابد.
نکته: لازم به ذکر است که افزایش عملکرد تنها با هرس درخت امکان‌پذیر نیست و آبیاری مناسب، آب و هوای مساعد، کوددهی مناسب و کافی از دیگر عوامل مؤثر بر عملکرد درخت است.
هرس درختان چگونه انجام می شود؟
برای هرس درختان باید از اره یا قیچی باغبانی تیز و قوی استفاده کنید. البته اگر درخت شما بالغ است و نیاز به قطع شاخه‌های قوی اصلی دارید، امکان استفاده از اره برقی نیز وجود دارد. در هنگام هرس باید وسایل ایمنی لازم برای هرس درختان را بپوشید.
همچنین محل احتمالی ریزش شاخه‌ها باید به طور کامل تخلیه شود تا از حوادث ناخواسته جلوگیری شود.
هرس درخت مانند زخمی شدن بدن است و استفاده از وسایل آلوده باعث ورود آلودگی به درخت می‌شود. بنابراین فراموش نکنید قبل از انجام کار قیچی یا اره خود را با وایتکس ضدعفونی کنید و پس از بریدن شاخه‌های اضافی روی زخم را به خوبی با چسب باغبانی بپوشانید تا از ورود باکتری و بیماری به درختتان جلوگیری شود.
پس از ضدعفونی کامل ابزار، باید شاخه‌های مشکل‌دار و ضعیف را پیدا کنید. شاخه‌های مزاحم شاخه‌هایی هستند که تا وسط درخت رشد می‌کنند و اجازه تبادل هوای کافی بین شاخه‌های اصلی را نمی‌دهند. این شاخه‌ها گاهی به صورت صاف رشد می‌کنند و جوانه یا گل خاصی ندارند.
البته گاهی اوقات شاخه‌های مزاحم جوانه و شکوفه دارند و ممکن است برخی از آن‌ها به میوه تبدیل شوند.
اما به دلیل قرار گرفتن در محل نامناسب بارگذاری خوبی نخواهد داشت و از استحکام و قدرت درخت می‌کاهد.
بعضی از شاخه‌های مزاحم با شاخه‌های دیگر تداخل پیدا می‌کنند و با هر تکان دادن شاخه‌های دیگر را هم تکان می‌دهند که اصلاً خوب نیست پس باید از شر این شاخه‌ها خلاص شوید.
شاخه‌های ضعیف شاخه‌هایی هستند که مزاحم نیستند، اما با وزش نسیم کوچکی تکان می‌خورند و نمی‌توانند وزن میوه را تحمل کنند و شکوفه‌ها را حفظ کنند. این شاخه‌ها معمولاً باید کوتاه یا از تنه جدا شوند.
لازم به ذکر است که تمام شاخه‌های کوچک چند سانتیمتری که روی تنه رشد می‌کنند باید قطع شوند زیرا چیزی جز کاهش استحکام درخت ندارند.
زاویه برش شاخه‌ها باید ۴۵ درجه باشد و اگر به سمت بیرون بریده شوند، شاخه از درخت خارج می‌شود و اگر به سمت داخل بریده شوند، شاخه به سمت داخل به رشد خود ادامه می‌دهد.
در بیش‌تر موارد، شاخه‌ها نیازی به بریدن از تنه ندارند و فقط باید کوتاه شوند تا با شاخه‌های دیگر تداخل نداشته باشند و نور خورشید و هوا به خوبی در گردش باشند. در این صورت درخت شما در روزهای گرم و مرطوب نمی‌میرد.
بنابراین با قطع این شاخه‌های اضافی از جنگل شدن درخت جلوگیری کنید و عمر مفید آن را تا حد زیادی افزایش دهید.
به طور کلی هرس درخت را از پایین شروع کنید و به سمت بالا ادامه دهید. تمام شاخه‌های بیش از حد بلند و نازک باید کوتاه یا به طور کامل حذف شوند. سعی نکنید قد درخت خود را افزایش دهید و کیفیت میوه‌ها را به کمیت آن‌ها ترجیح دهید.
با بریدن هر شاخه، رشد شاخه را متوقف کرده و در آینده از محل بریده شده به چندین شاخه دیگر تبدیل می‌شود.
بنابراین اگر شاخه مورد نظر شما در آینده با شاخه‌های دیگر تداخل پیدا می‌کند، آن را کمی کوتاه کرده و هرس کنید تا به رشد خود ادامه ندهد و به چند شاخه دیگر تقسیم شود.
زمان و مراحل هرس درختان
هرس درخت زمان و مراحل خاص خود را دارد و انجام نادرست و در زمان نادرست نتیجه‌ای جز از بین رفتن درخت و کاهش عمر آن ندارد.
هرس درختان میوه باعث افزایش درآمد باغدار می‌شود اما اگر به اشتباه انجام شود ضرر مالی برای او به همراه دارد.
البته باید در نظر داشت که گاهی با هرس مشکل حل نمی‌شود و فاصله نامناسب بین درختان دشمن اصلی درخت میوه شماست.
بنابراین برای کسب سود بالا در کشت درختان میوه باید از همان مراحل اولیه کاشت نهال اصول اولیه را رعایت کرد.